ترامپ و برجام

از زمانی که مذاکرات هسته ای بین نمایندگان جمهوری اسلامی ایران  با نمایندگان آمریکا در دوران ریاست جمهوری آقای باراک اوباما شروع شد و تا زمانی که برجام ( برنامه جامع اقدام مشترک )  در تاریخ چهاردهم ژوئیه 2015 به تائید 5 + 1 رسید جمهوریخواهان در گنگره علم مخالف برداشتند و آن را  در جهت حفظ منافع آمریکا ندانستند اگر چه بخش عمده مخالفت های جمهوریخواهان  به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ارتباط پیدا می کرد و این که حزب دمکرات از برجام به عنوان موفقیت در روابط بین المللی دولت اوباما استفاده تبلیغاتی خواهد کرد و این مخالفت ها تا آنجا پیش رفته بود که دولت  را با مشکلاتی مواجه ساخته بود و به یک چالش جدی بین دولت اوباما با گنگره تبدیل شده بود .

     با شروع فعالیت های انتخاباتی برای ریاست جمهوری آمریکا ؛ آقای دونالد ترامپ که نامزد حزب جمهوریخواه بود با اینکه از جانب رهبران حزب مزبور حمایت قاطع نمی شد و در پاره ای از مواقع با مخالفت هائی هم روبرو بود مع الوصف او نیز مخالفت با برجام  را  در چارچوپ مخالفت های جمهوریخواهان گنگره تنظیم کرد و تا آنجا پیش رفته بود که اظهار داشته بود بعد از انتخاب شدنش برجام  را پاره می کند ؟!

   بعد از انتخاب ترامپ اولین سئوالی که در اذهان در رابطه با برجام خطور کرد این بود که شخصی که از این بعد کلید دار کاخ سفید است با این قرار داد بین المللی چه خواهد کرد ؟ آن طور که در کمپین انتخاباتی گفته : آن را پاره می کند و یا از نظراتش عدول می کند و بیانات قبل از انتخابات تا بعد آن متفاوت است و یا ......

  به نظر نگارنده سه گزینه  در پیش روی آقای ترامپ وجود دارد :

1-      گزینه اول این که : از کنار آن بگذرد و توجهی نکند و در حد مخالفت  ظاهری  اکتفا نماید .

   عملا این گزینه بعید به نظر می رسد  و با اظهارات گذشته ترامپ و سر سختی که تاکنون جمهوریخواهان  گنگره  در مخالفت با برجام از خودشان نشان دادند و دیدگاه های اشخاصی  که ترامپ در حال چیدمان برای دولت آینده آمریکا است در تضادی آشکار قرار دارد و تقریبا  این گزینه دور از انتظار است و می توان گفت نزدیک به صفر است .

 فقط در یک صورت احتمال دارد این گزینه در برنامه آقای ترامپ جای بگیرد و آن این که : روسیه که از یک سو با ایران رابطه نزدیک دارد و از تایید کنندگان برجام است و از دیگر سو پیش بینی می شود با ترامپ روابطی حسنه داشته باشد از ترامپ بخواهد مخالفت با برجام را بطور جدی در دستور کار دولتش قرار ندهد و یا ایران بر اثر یک دیپلماسی خاص در یک مذاکرات  ؛ امتیازاتی ویژه به ایالات متحده بدهد و ترامپ را  وادار کند از پرداختن به برجام منصرف شود .

2-      گزینه دوم این که ؛ ترامپ بطور جدی برجام را کنار بگذارد و اعلام کند چون گنگره آمریکا آن را به تصویب نرسانده لذا ملتزم به اجرای آن نیست .و آمریکا  را از 5+ 1 کنار بکشد .

در این صورت شاید بتواند پاسخگوی انتظارات مخالفان داخلی برجام  در ایالات متحده و جمهوریخواهان در گنگره باشد ولیکن در عمل ؛ واشنگتن ؛ بر خلاف جریان آب در روابط  بین المللی شنا می کند  و آمریکا را به انزوا در جامعه بین المللی می کشاند و نشان می دهد که دولتمردان آمریکائی اعتباری برای امضای مسئولین قبلی که با رای مردم به کاخ سفید راه پیدا کرده بودند قائل نیستند  و این موضوع یک سوء ظن دائمی را نسبت به رهبران آمریکا در بین سایر کشورها بوجود خواهد آورد و از این به بعد ؛ از اعتبار بین المللی آمریکا کاسته می شود و اروپائی ها از این عمل دولتمردان آمریکائی آزرده خواهند شد و به بی اعتنائی و بی احترامی  به آن ها تعبیر می شود .

3-      گزینه سوم ؛ در این گزینه ؛ ترامپ ؛ برجام را پاره نکند بلکه با استفاده از دستگاه قضائی ایالات متحده و اتکاء به یک سری ضوابط و مقررات داخلی این کشور عملا برجام را از حیض انتفاع ساقط نماید و به گونه ای عمل کند تا بانک های دیگر کشورها از تامین مالی معاملات با ایران خودداری نمایند . آمریکا با اجرای  تحریم اولیه که مربوط به حقوق بشر و تروریسم و....می شود دیگرکشورها را در معاملات با  ایران با چالش های جدی روبرو سازد .

اسرائیل به دنبال اجرای این گزینه است و احتمالا در دیدار آینده نتانیاهو با ترامپ  که ممکن است در فروردین ماه 1396 انجام گیرد ؛ نخست وزیر اسرائیل بر این گزینه تاکید کند و بعید نیست برخی از کشورهای عربی خلیج فارس این گزینه را تائید نمایند تا به این ترتیب روابط تهران – واشنگتن تیره تر از آنچه که امروز است بشود .

  گزینه سوم این حسن را برای ایالات متحده در بر دارد که با جامعه جهانی مخالفت نکرده ولیکن به اهداف خودش برای بی اثر ساختن برجام دست پیدا کرده است .