چالش بین ترکیه و اتحادیه اروپا و عواقب آن

اززمان تشکیل اتحادیه اروپا ؛  یکی از آرزوهای دولتمردان ترکیه با دیدگاه های مختلف این بود که اجازه ورود به اتحادیه مزبور را پیدا کنند و به عضویت این باشگاه کشورهای اروپائی درآیند .  آرزوئی که از ابتداء به دلایل و بهانه های  گوناگون از جمله عدم تطابق ترکیه با استانداردهای کشورهای اروپائی با در بسته  اتحادیه روبرو شد . تا این که نوبت به حزب اسلامگرای " عدالت و توسعه "  به رهبری  "رجب طیب اردوغان " رسید .حزب عدالت و توسعه بسیار امیدوار بود تا با تغیراتی در نظام دولتی ترکیه و اجرای توصیه های کشورهای اروپائی اجازه ورود پیدا کند . امیدی  که از ابتداء مشخص بود که قابل تحقق نباشد زیرا هنگامی که دولت های لائیک  در ترکیه با در بسته  اتحادیه روبرو شدند طبیعی است حزبی که گرایشات اسلامی دارد و در پی احیای نمادهای خلافت عثمانی در ترکیه است هر گز نمی تواند حق ورود پیدا کند . اگر چه کشورهای اروپائی عضو اتحادیه اروپا به ظاهر لائیک و غیر مذهبی هستند ولیکن در ورای تظاهر به لائیسته بودن در اصل این اتحادیه باشگاهی است از کشورهای مسیحی اروپا و مشخصا رهبران چنین باشگاه ؛ هر گز نخواهند پذیرفت تا کشوری مسلمان با مشخصات حزب عدالت و توسعه حق ورود به دست آورد .

   حزب عدالت و توسعه بعد از چند سال در اختیار داشتن قدرت ؛ متوجه شد که ورود به اتحادیه اروپا رویائی بیش نیست و به این خاطر به سوی آمریکا گرایش پیدا کرد تا با استفاده از توانمندی های آمریکا در سطح بین المللی و منطقه ای برخوردار شود و همچنین نزدیکی به واشنگتن را به رخ اتحادیه اروپا بکشد . بخشی از علل ورود ترکیه به مناقشات سوریه ناشی از نزدیکی زاید الوصف آنکارا به واشنگتن در مقطعی از دوران ریاست جمهوری " باراک  اوباما " باید مورد ارزیابی قرار داد . ولیکن آنکارا همواره سعی کرد روابطش را کشورهای اروپائی بر اساس " کج دار ومریز " تنظیم کند تا به خاطر نزدیکی جغرافیائی و حضور جمعیت کثیری از ترک تبارها در کشورهای اروپائی از امتیازات احتمالی برخوردار شود .

  در یک سال اخیر ؛ ترکیه سعی کرد تعدادی از مهاجرین سوری را که به خاطر جنگ درکشورشان از سوریه  گریختند را به کشورهای اروپائی گسیل دارد موضوعی که سبب رنجش دولتمردان و رهبران سیاسی تعدادی از کشورهای اروپائی گردید و قابل پیش بینی بود که چالش ایجاد شده بین اروپا و ترکیه می تواند سر آغاز یک سری مناقشات جدی تر بشود .البته آنکارا ؛ هدفمند این کار را انجام داد و هدفش این بود دریافت روادید برای اتباع ترکیه ای برای ورود به حوزه " شنگن " را لغو کند .

  در کنار موضوع گسیل مهاجران سوری به اروپا از کانال ترکیه ؛ وقوع کودتای نافرجام در ترکیه سبب شد تا مقامات ترکی عکس العمل های شدید در مقابل کودتاگران و افراد منتسب به جریان " عبد الله گولن " روحانی مخالف ارودغان و مقیم آمریکا بروزبدهند و دامنه دستگیری ها و بازداشت ها در حدی بود که موجب اعتراض اروپا نسیت به رفتارهای خشن دولت ترکیه گردید و این اعتراضات اروپائی ها بر خشم اردوغان نسبت به رهبران اروپائی افزود .

  در آینده ای نزدیک در تاریخ 16 آوریل 2017 ؛ قرار است همه پرسی  در چارچوپ  افزایش اختیارات ریاست جمهوری در ترکیه بر گزار شود و آقای اردوغان که معمار و طراح قوانین جدید است در مقابل مخالفان طرحش ؛  که تلاش دارند  اردوغان موفق نشود  نیاز مبرم به آرای ترک های مقیم اروپا دارد و از این نظرخود او و وزرایش به تور های تبلیغاتی در کشورهای اروپائی روی آوردند .

   دولتمردان کشورهای اروپائی که بعد از برگزیت و روی کار آمدن دونالد ترامپ در ایالات متحده با یک سردرگمی و چالش های جدی مواجه هستند از یک سو؛  نمی خواهند  با اجازه  فعالیت تبلیغاتی به  دولتمردان ترکیه که در یکی دو سال اخیر در بین احزاب سیاسی و شهروندان داخل اروپا با انتقاداتی روبرو هستند در داخل کشورشان چالشی جدید ایجاد نمایند و از دیگر سو ؛  طرح پیشنهادی اردوغان برای افزایش اختیارات رئیس جمهور را یک نوع افزایش قدرت رئیس جمهور که به دیکتاتوری ختم می شود تلقی می کنند وبا روح حاکم بر اروپا مخالف می دانند و  از این رو با هر گونه تبلیغات در اطرف آن مخالفند  .

  بر اساس دلایل ذکر شده  ؛ مقامات هلند به هواپیمای حامل وزیر خارجه ترکیه اجازه ورود ندادند و این حرکت هلند که به دستور آقای " مارک روته " نخست وزیر ترکیه انجام گرفت آتش خشم دولتمردان ترک را مشتعل کرد تا جائیکه اردوعان از وجود روح نازیسم در اروپائی ها و خصوصا آلمانی ها و هلندی ها و سایرکشوها  سخن به میان آورد . در مقابل " " یوهانس هان " کمیسر گسترش اتحادیه اروپا دستور داد کمک های اتحادیه اروپا به ترکیه که به منظور آماده سازی ترکیه برای عضویت در این اتحادیه پیش بینی شده بود به حالت تعلیق در آید . اردوغان از ترک های مقیم هلند خواست که در انتخابات هلند که قرار است  در این روزها بر گزار می شود شرکت نکنند و رای ندهند و از آنجائی که به احتمال قوی ترک تبارها به راست میانه رای می دهند و باشرکت نکردن احتمال دارد میزان آرای نامزد راست افراطی که خواستار انحلال اتحادیه اروپا است افزایش پیدا کند و دومینو پیروزی راست های افراطی در اروپا فراهم شود .

  در مجموع آلمانی ها و هلندی ها با اجازه ندادن به مقامات ترکیه ای برای ورود به کشورشان و سخنرانی در جمع هموطنانشان و در فضای محدود در سفارتخانه ها یا کنسولگری های ترکیه در این شرایط حساس دچار اشتباه استراتژیک شدند و راه را برای رشد راست های افراطی فراهم نمودند .

اردوعان هم با توصیه به ترک تبارهای مقیم هلند به رای ندادن اسباب پیروزی راست گرایان را که اسلام ستیز هم هستند فراهم نمود .

 طبیعی است اگر در انتخابات هلند ؛  راست گرایان به پیروزی می رسیدند ممکن بود  اتحادیه اروپا دچار آسیب جدی  تا مرحله از هم پاشیدگی پیش می رفت ودر شرایط موجود سیاسی ؛ اردوغان مانند پوتین و ترامپ فکر می کند با هر کدام از کشورهای اروپائی بهتر می تواند کنار بیاید تا با اتحادیه یکپارچه .